گالوانومتردرالکترونیک ابزاری است که برای یافتن و اندازه گیری جریان الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای اندازه گیری جریان می توان از هر یک از اثرهای شیمیای، گرمایی یا مغناطیسی آن استفاده کرد وسایلی که برای اندازه گیری جریان به کار می روند، گالوانومتر نامیده می شود.

ساده ترین نوع گالوانومتر با استفاده از اثر گرمایی جریان ساخته شده است. این گالوانومتر دارای دو سیم نازک است که یکی از سیم ها در دو انتهایش ثابتند. و جریان گذرنده از آن اندازه گیری می شود. سیم نازک و محکم دوم دور محور عقربه پیچیده شده است. وسط سیم کشیده اول را به فنر کشیده ای وصل می کنند که سر دیگرش به بدنه گالوانومتر متصل است.

بر اثر جریان، سیم اول گرم و دراز می شود. رشته سیم که توسط فنر کشیده می شود، عقربه گالوانومتر را به اندازه زاویه معینی می چرخاند که بستگی به دراز شدن سیم یعنی شدت جریان الکتریکی دارد. صفحه گالوانومتر برای جریان بر حسب آمپر، میلی آمپر مدرج می شود. در این صورت گالوانومتر آمپرسنج یا میلی آمپر سنج نامیده می شود.

برای اندازه گیری جریان گالوانومتر یا آمپرسنج باید طوری اتصال داده شود که جریان کل مدار بتواند از آن عبور کند. برای این منظور باید در نقطه ای مدار را قطع و دو انتهایش را به قطب آمپر سنج وصل کرد. به عبارت دیگر آمپرسنج را باید به طوری متوالی در مدار قرار داد. چون جریان حالت ثابت را اندازه می گیریم. اینکه وسیله را به کدام قسمت از مدار وصل کنیم اهمیتی ندارد در صورتیکه در جریانهای متغییر چنین نیست.

با استفاده از گالوانومتر نه فقط جریان بلکه ولتاژ را نیز می توان اندازه گرفت. زیرا بنابر قانون اهم این کمیت ها متناسبند. اگر دو کمیت با یکدیگر متناسب باشند با وسیله ای که به طور مناسب مندرج شده باشد می توان هر دو کمیت را اندازه گرفت. مثلاً تاکسی متر که فاصله طی شده را اندازه می گیرد، می توان برحسب کیلومتر مدرج کرد. ولی چون کرایه با فاصله متناسب است، درجات شمارنده را بطور مستقیم به پول پرداختی مدرج می کنند. به طوری که مستقیماً کرایه را نشان می دهد.

به همین ترتیب صفحه گالوانومتر را می توان طوری مدرج کرد که بتواند بطور مستقیم هم جریان برحسب آمپر عبور کرده از وسیله و هم ولتاژ دو سر آن را برحسب ولت اندازه بگیرد. بنابر این گالوانومتری که برای جریان مدرج می شود آمپرسنج ، در حالی که وسیله ای که برای ولتاژ مدرج می شود و لت سنج نام دارد.

در حالت کلی اگر جریان I از گالوانومتر عبور کند، باید بین قطب های ورودی و خروجی آن ولتاژ معین U وجود داشته باشد. فرض کنید که مقاومت داخلی گالوانومتر یعنی مقاومت قسمت هایی از آن که جریان از آنها عبور می کند، R باشد (برای گالوانومتر ها با مغناطیس دائمی R مجموع تاب و سیم های رابط است، در حالی که برای گالوانومترهای با سیم افروزشی R مجموع مقاومت سیم گرم شده و رابط هاست).

بنابر قانون اهم U=IR می باشد. پس برای یک گالوانومتر معین، هر مقدار از جریان با مقدار معینی از ولتاژ در دو سر قطب های آن متناظر است. بنابر این جای قرار گرفتن عقربه می تواند هم جریان و هم ولتاژ را نشان دهد. یعنی دستگاه را می توان هم به عنوان آمپرسنج و هم به عنوان ولت سنج مدرج کرد.

گالوانومتر بر اساس تراگذاشت الکترو مکانیکی، که به جریانی که متحمل آن می‌شود و بر مبنای جریان و نرخ شارش آن پاسخ می‌دهد کار می‌کند. گالوانومتر به غیر از این دو عامل، به هر نوع محرکی که میل به شدید ساختن جریان دارد نیز پاسخ می‌دهد. از میان انواع مختلف گالوانومترها دو نوع آن که معمولاً بیشتر کاربرد دارند عبارتند از:

گالوانومتر قاب گردان با پیچک که یا بر روی پاشنه‌ها سوار می‌باشد و یا آویزان به وسیله‌ی نوارهای فلزی باریک است.
گالوانومتر آهن ربای گردان با عقربه سوار بر پاشنه در خود، آهنربایی دائمی با پیچکی به دور آن می‌باشد.

زمانی که این ابزار متحمل منبعی از جریان مستقیم می‌شود، جریان تمایل پیدا می‌کند تا از طریق پیچک شارش پیدا کند. این شارش بار از پیچک موجب ایجاد میدانی مغناطیسی در محیط می‌شود. میدان مغناطیسی تمایل دارد تا در برابر آهن ربای دائمی عمل نماید که موجب پیچیدن پیچک و فشار در برابر فنر می‌شود. نوسان به نوبه‌ی خود، عقربه را حرکت می‌دهد که درجه‌ی نمایانگر جریان الکتریکی را نشان می‌دهد. مسیر جریان از پیچک مستقیماً مسیر گردش را تعیین می‌کند در حالی که شدت جریان میزان گردش را مشخص می‌سازد. برای اطمینان حاصل یافتن از این که میدان مغناطیسی یک پارچه می‌باشد، تکه‌های قطب بایستی به دقت طراحی شوند. عدم موفقیت در انجام این کار منتج به انحراف زاویه‌ای نامتناسب عقربه‌ی جریان می‌شود.
گالوانومترها از قرن نوزدهم مورد استفاده قرار می‌گرفته است. با وجود این که فناوری مدرن چندین نوع از چنین وسیله‌هایی را معرفی کرده است که این دستگاه را از جنبه‌های خاصی تحت الشعاع قرار می‌دهند، اما هنوز هم زمانی که کار به یافتن و یا اندازه گیری شارش جریان الکتریکی از و یا به یک منبع می‌رسد، این دستگاه یکی از دل پسندترین گزینه‌ها باقی می‌ماند.

 جهت خرید یا مشاوره در زمینه گالوانومتر یا انواع دستگاه های اندازه گیری پرتابل با انرژی کالا تماس بگیرید.