کاربرد مولتی متر:

مولتی مترها می توانند با تغییر موقعیت سلکتور به عنوان آمپرمتر، ولت متر و یا اهم متر استفاده شوند. این ابزارها می توانند کمیت های DC  را به خوبی کمیت های AC  اندازه بگیرند. مولتی مترها قابلیت های ویژه ای مانند: پیدا کردن اتصال کوتاه مدار، تست مقاومت، بعلاوه ویژگی های لازم برای اندازه گیری خازن و فرکانس را دارند.

مولتی مترها شامل دو نوع آنالوگ و دیجیتال هستند.

1) مولتی مترهای آنالوگ :

·         دستگاه های آنالوگ مقدار کمی توان (شارژ) از مدار تحت تست برای کار عقربه (اشاره گر) خود می گیرند.

·         این ابزارها از حساسیت بالایی برخوردارند.

·         این دستگاه باید حساسیت بالایی حدود حداقل 20kΩ/V داشته باشد، بخاطر اینکه ممکن است مدار تحت تست را مختل کند و مقادیر نادرستی نشان دهد.

مزایای مولتی متر آنالوگ :

حرکت پیوسته عقربه مولتی متر آنالوگ اجازه می دهد بر چگونگی تغییر ارقام نظارت داشته باشیم.

معایب مولتی متر آنالوگ:

در برخی از رنج های خاص مقدار نشان داده شده ممکن است تفاوت زیادی با مقدار واقعی داشته باشد. بعلاوه استفاده از بسیاری از مقیاس ها در ابزارهای مشابه ممکن است باعث گیج شدن شود.

هنگامی که مقاومت اندازه گرفته می شود تنظیم صفر اهم، هر بار که رنج (محدوده ی اندازه گیری) تغییر می کند مهم است.

قطب های کابل های تست باید به درستی استفاده شود. در غیر اینصورت حرکت معکوس اشاره گر ممکن است به مولتی متر آنالوگ آسیب برساند.

2) مولتی مترهای دیجیتال

·         همه دستگاه های دیجیتال شامل باتری برای شارژ کردن (روشن نگه داشتن) صفحه نمایش هستند. بنابراین آنها تقریبا از شارژ مدار تحت تست استفاده نمی کنند.

·         هم چنین صفحه نمایش دیجیتالی برای نشان دادن ارقام دارند.

رنج ولتاژ DC  دارای مقاومت زیادی از 1M و بیشتر است (که معمولا ورودی امپدانس نیز نامیده می شود) که معمولاً همان 10M است و خیلی بعید است بر روی مدار تحت تست تاثیر بگذارد.

حال به بحث در مورد این مولتی مترها که در استفاده رایج تر هستند می پردازیم.

این دستگاه سه ترمینال ورودی برای پراب (کابل) دارد که همیشه کابل مشکی رنگ به ترمینال COM (مشترک) که مخفف COMMON می باشد و کابل قرمز به ترمینال مربوط به ولتاژ یا آمپر و ... متصل می شود.

مزایای مولتی متر دیجیتال :

-          عمدتاً دارای دقت بالا هستند.

-          وقتی مقادیر اندازه گرفته می شوند، مولتی متر این اعداد را به صورت مستقیم و قابل خواندن نشان می دهد.

-          هر رنج ولتاژ شامل مقاومت داخلی بالایی است که مقادیر را ثابت نگه می دارد. که این از بزرگترین فواید مولتی متر دیجیتالی است زمانی که مدارهای نیمه هادی اندازه گیری می شوند.

-           نگرانی برای مناسب بودن موقعیت قطب کابل های اندازه گیری وجود ندارد. اگر قطب ها معکوس باشند علامت منفی – را نشان می دهد که بصورت واضح آشکار می سازد قطب ها معکوس هستند.

معایب مولتی متر دیجیتال:

در این مولتی متر برخلاف مولتی مترهای آنالوگ نمی توان به راحتی تغییرات اعداد حاصل از اندازه گیری مدار را به صورت پیوسته مشاهده کرد.

استفاده ی حرفه ای از هر نوع مولتی متر برای اندازه گیری های مختلف بسیار متفاوت است بنابرین هر کدام جداگانه بررسی می شود. 

اندازه گیری مقاومت بوسیله مولتی متر دیجیتالی :

1) برای اندازه گیری مقاومت هر بخش، نباید آن قسمت به مدار متصل باشد. اگر برای اندازه گیری قسمتی که در مدار می باشد تلاش کنید در نهایت عدد نادرستی را مشاهده خواهید کرد. حتی اگر منبع تغذیه قطع باشد و ممکن است با این کار به مولتی متر آسیب برسانید

دستگاه را روی رنج (محدوده) مقاومتی بیش از حد مورد نظرتان تنظیم کنید. توجه داشته باشید که مقیاس نمایشگر دستگاه تان خاموش باشد. (معمولا عدد 1 در سمت چپ نمایشگرمشاهده می شود) نگران نباشید! این نه تنها خطا نیست بلکه درست است بخاطر اینکه مقاومت هوا بسیار بالاست!

2) هر دو کابل (پراب) مولتی متر را لمس کنید و چک کنید که نمایشگر عدد صفر را نشان دهد. در غیر اینصورت سلکتور دستگاه تان را تغییر بدهید و روی تنظیم صفر (اگر دستگاه تان داشته باشد) برگردانید و دوباره تلاش کنید.

3) پراب ها را مقابل بخش مورد نظرتان قراردهید.

از اتصال بیش از یک بار در یک لحظه خودداری کنید به دلیل اینکه مقاومت شما در مقادیر اندازه گیری شده اختلال بوجود می آورد.

اگر دستگاه عدد 1 را نشان داد بدین معنی است که مقاومت بیشتر از مقدار مقاومتی است که می توان در این رنج اندازه گیری کرد بنابراین نیازمند انتخاب رنج (محدوده) بیشتری هستید.

نکته : توصیه می شود مولتی مترهای دارای ویژگی بارز اتصال کوتاه (تست اتصال کوتاه-continuity) خریداری کنید. در این حالت اگر شما دو کابل (پراب) مولتی متر را بهم متصل کنید باید صدایی که نشان می دهد این دو به صورت مستقیم بهم متصل هستند را بشنوید. این ویژگی بی شمار در مواقع مشکل یابی در مدار استفاده می شود.

اندازه گیری ولتاژ :

1) رنج ولتاژ را بیشتر از حد مورد نظرتان انتخاب کنید. اگر مقیاس نمایشگر خاموش شد بلافاصله اتصال را قطع کنید و رنج بالاتری را انتخاب کنید.

2) کابل قرمز رنگ (مثبت +) را به نقطه ای که می خواهید ولتاژ را اندازه گیری کنید متصل کنید.

3) کابل سیاه رنگ (منفی -) نیز می تواند به طور دائم به 0 ولت متصل باشد در حالی که شما از کابل قرمز برای اندازه گیری ولتاژ در نقاط مختلف استفاده می کنید.

مشابه روند بالا شما می توانید جریان را با انتخاب رنج مناسب اندازه بگیرید. اگر نمایشگر عدد 1 را در سمت چپ نشان داد، رنج بالاتری را انتخاب کنید.

تست دیود با مولتی متر دیجیتال :

مولتی مترهای دیجیتال تنظیمات ویژه ای برای تست دیود دارند، که معمولاً روی دستگاه نشانه دیود برچسب زده شده است.

کابل قرمز رنگ (مثبت +) را به آند و کابل سیاه رنگ (منفی -) را به کاتد متصل کنید. پس از هدایت دیود مقادیر اندازه گیری شده نشان داده خواهد شد. (معمولاً ولتاژ در دیودها در حد میلی ولت است.)

اتصالات را برعکس کنید. دیود نباید مسیری را هدایت کند و در نتیجه نمایشگر مقیاس را خاموش نشان می دهد. (معمولاً 1 را در سمت چپ نشان می دهد.)

تست ترانزیستور با مولتی متر:

مولتی متر دیجیتال را برای تست دیود و مولتی متر آنالوگ را نیز با رنج مقاومت پایین به عنوان مثال: 10 اهم با توجه به توضیحات بالا برای تست دیود تنطیم کنید.

هر دو جفت کابل را از دو راه تست کنید: (درحالت کلی 6 تست وجود دارد)

اتصال پایه امیتر (BE) باید مانند دیود رفتار کند و فقط از یک مسیر هدایت کند.

اتصال پایه کلکتور (BC) باید مانند دیود رفتار کند و فقط از یک مسیر هدایت کند.

کلکتور- امیتر (CE) نباید از هیچ مسیری هدایت کند.

نکته: هدایت کردن از یک مسیر به معنای ساده مانند مدار اتصال کوتاه عمل می کند، و دیاگرام نشان می دهد اتصالات در ترانزیستور NPN چگونه عمل می کنند. دیودها در ترانزیستور PNP  برعکس هستند اما از روش تست مشابه می توان استفاده کرد.