دتکتورهای بسیاری وجود دارند که می توانند در کروماتوگرافی گازی مورد استفاده قرار گیرند. دتکتور های مختلف انتخاب پذیری های مختلفی نسبت به نمونه های مختلف دارند. انتخاب یک دتکتور بدون انتخاب پذیری به همه ی ترکیبات بجز گاز حامل پاسخ می دهد. اما یک دتکتور انتخاب پذیر gass chromatograph به ترکیباتی با خواص فیزیکی و شیمیایی خاص پاسخ می دهد و یک دتکتور خاص تنها به یک ترکیب شیمیایی پاسخ می دهد. دتکتور ها می توانند وابسته به غلظت، قطبیت و یا جریان جرمی باشند.
-دتکتور هدایت حرارتی (Thermal Conductivity Detector):
آشکارسازهای هدایت حرارتی (TCD) جز اولین آشکارسازهای مورد استفاده در کروماتوگرافی گازی است که به کاتارومتر یا سیم داغ نیز مرسوم است. TCD با اندازه گیری تغییر هدایت حرارتی گاز حامل ناشی از حضور نمونه، که دارای هدایت حرارتی متفاوت از گاز حامل بدون نمونه است، کار می کند. معمولا TCD ها دارای دو دتکتور هستند، یکی از آنها برای اندازه گیری هدایت حرارتی گاز حامل و دیگری مخلوط گاز حامل و نمونه استفاده می شود . گازهای حامل مانند هلیوم و هیدروژن دارای هدایت حرارتی بسیار بالایی هستند، بنابراین اضافه کردن یک مقدار خیلی کوچک از نمونه به راحتی تشخیص داده می شود.این دتکتور یک دتکتور عمومی است که تقریبا به تمام ترکیبات پاسخ می دهد. حساسیت آن در حدود 500 پیکوگرم بر میلی لیتر است.
دتکتور یونیزاسیون شعله ای (Flame Ionization Detector):
آشکارسازهای یونیزاسیون شعله (FID) از رایج ترین و گسترده ترین آشکارسازهای مورد استفاده هستند.جز آشکارسازهای تخریبی است و نمونه را تخریب می کند. در FID، نمونه پس از خروج از ستون در شعله هوا-هیدروژن می سوزد. در دمای بالای شعله هوا-هیدروژن، نمونه دستخوش پیرولیز یا تجزیه شیمیایی قرار می گیرد. هیدروکربنهای پیرولیز شده یونها و الکترونهای دارای جریان را آزاد می سازند. پیکومتر با امپدانس بالا این جریان را اندازه گیری می کند .مزیت این دتکتور این است که تحت تاثیر سرعت جریان،گازهای غیر قابل استعال و آب قرار نمی گیرد که این امر موجب بالا بردن حساسیت و کاهش نویز آشکارساز می شود.حساسیت این دتکتور 1 پیکوگرم بر ثانیه است.این دتکتور به تمام ترکیبات آلی که قابلیت سوختن دارند(به جز فرمالدهید و اسید فرمیک) پاسخ می دهدو به ترکیبات معدنی و نیز گازهای NOX ، H2O ، CO2 و SO2 پاسخ نمی دهد.
دتکتور الکترون گیراندازی(Electron Capture Detector):
دتکتور ECD مناسب برای آنالیز ترکیبات الکترونگاتیو،هالوژن ها، نیتراتها ، پروکسیدها، سولفورها و کینون ها می باشد.حساسیت این دتکتور برابر fg/s 5 است.در این آشکارسازها گاز حامل خارج شده از انتهای ستون،از یک نشر کننده پرتو عبور می کندکه سبب یونیزاسیون گاز حامل و تولید مقادیر زیادی از الکترون ها و در نتیجه تولید جریان ثابت می شود. در صورت حضور گروه های الکترونگاتیو در گاز حامل و جذب الکترون های تولید شده توسط گروه های الکترونگاتیو، شدت جریان کاهش می یابد که این کاهش در شدت جریان به صورت کروماتوگرام نمایش داده می شود.
دتکتور نیتروژن –فسفر(NPD):
دتکتور یا گرمایونی (TID) آشکارساز گزینشی برای ترکیبات فسفردار و نیتروژن دار است. اساس کار آن مشابه دتکتور FID است اما حساست این دتکتور برای آنالیز ترکیبات حاوی نیتروژن و فسفر حدود 500 برابر بیشتر ازFID است.
از دتکتور های دیگر GC می توان به موارد زیر اشاره نمود:
-
دتکتور جرمی (Mass Spectroscopy)
-
نور شعله ای (FPD)
-
فتویونیزاسیون (PID)
-
هدایت الکترولیتی (ELCD)
-
دتکتور نشر اتمی (AED)
Leave A Comment