برای اندازه گیری ذرات بسیار ریز ( در حد نانومتر) می توان از پارتیکل کانتر هسته تراکم (چگالش شده) استفاده کرد.

ذرات ریز معلق در هوا که کوچکتر از 1/0 میکرومتر هستند و بوسیله پارتیکل کانتر پراکندگی نور معمولی قابل تشخیص نمی باشند را می توان بصورت نوری با رشد تراکم ذرات از طریق شرایط فوق اشباع بوسیله مخلوط هوای نمونه برداری شده بخار و الکل با دمای بالا اندازه گیری کرد. شمارنده هسته تراکم یک روش نوری برای شمارش ذرات آئروسل در اتمسفر است. شمارنده پالس جهت شمارش تعداد ذرات عبور داده شده از پرتوی لیزر استفاده می شود.

یکی از دستگاه های اندازه گیری تحت عنوان Scanning Mobility Particle Sizer است که روشی ترکیبی شامل ارائه و توزیع سایز در محدوده کمتر از نانومتر است. این دستگاه بر اساس اصل تحرک و حرکت یک ذره باردار در یک میدان الکتریکی عمل می کند. ذرات وارد شده به سیستم خنثی ده ( با استفاده از یک منبع رادیواکتیو ) هستند بطوریکه Fuchs مسئول توزیع تعادل است. سپس آنها وارد آنالیزور حرکت دیفرانسیل DMA که در آن تعلیق مایع یا جسم بصورت گرد و گاز در هوا با توجه به تحرک الکتریکی طبقه بندی شده و تنها ذرات از طیف محدودی از طریق شکاف خروجی خارج می شوند را اندازه گیری می کند.

رایج ترین دستگاهی که برای شمارش ذرات استفاده می شود, دستگاه هایی هستند که مبتنی بر استاندارد nephelometry می باشند.

Nephelometer دستگاهی است که برای اندازه گیری ذرات معلق موجود در مایعات و گازها استفاده می شود. این کار را با استفاده از یک پرتو نور
( منبع پرتو) و یک آشکار ساز که به یک طرف ( با زاویه 90) از منبع پرتو تنظیم شده است. انجام می دهد. چگالی ذره عملکرد بازتاب شده به آشکارساز از طریق ذرات می باشد. اصطلاح رایج برای این ابزار شمارنده ذرات نوری می باشد. شمارنده ذرات نوری دستگاهی است که بر اساس اصل پراکندگی نور از ذرات عمل می کند. این دستگاه زمانی کاربرد دارد که برای اندازه گیری ذرات با قطر بیشتر از 1/0 میکرومتر استفاده شود. شدت نور پراکنده شده تابعی از طول موج تابش, ضریب شکست ذرات, اندازه ذرات و زاویه های ساخته شده با توجه به پرتو می باشد.

پراکندگی نور یک روش ناخوانده برای اندازه گیری نامیده می شود و اطلاعات لحظه ای برای اندازه گیری زمان واقعی و یا زمان مداوم می توان به دست آورد. برخی از تولیدکنندگان شمارنده ذرات نوری پراکنده opc دستگاه های خود را برای اندازه گیری و نتیجه گیری بهتر و برای تبدیل اندازه نوری معادل به قطر معادل حجم و آئرودینامیک کالیبره می کنند. برای تست گرد و غبار خاص, opc کالیبره شده اندازه گیری مستقیم توده گرد وغبار را فراهم می کند. قطر مربوط به آئرودینامیک ( با فرض چگالی استاندارد برای ذرات) و داده ها بوسیله اندازه گیری توده ذرات مستمر مانند مانند جرم توده pm2.5 بدست می آید. آنالیز برای ذراتی که در اثر تمیز کردن اتاق تولید می شود مفید است. بیشتر ذراتی که تولید می شوند گرد و غبار آلوده ای هستند که معمولا بیشتر از چند میکرون نیستند و اغلب بین رنج 2 میکرون و بالاتر  هستند.
بنابراین برای این کار استفاده از تجهیزات استاندارد ذرات نوری, پراکندگی نور با محدودیت اندازه برای این کار مناسب است.

 چه موقع و کجا اندازه گیری انجام می شود؟
عملکرد متفاوت یکی از اهداف مظالعه خواهد بود. اگر محققان برای گرفتن تغییرات زمانی در غلظت ذرات موجود در هوا به عنوان تابعی از برخی فعالیت باشند. واضح است که آنها نیاز به ایجاد یک غلظت پایه ازغلظتی که قابل تغییر بعنوان تابعی از فعالیت های مورد علاقه باشد نیاز دارند.

بسته به نوع فعالیت یکح توجه دقیق اعمال شده برای شنسایی سایت ها که اشغال و درگیری و استفاده دراز مدت دارند باید اعمال شود. در مقایسه سایت ها شامل آن دسته از سایت هایی که دو بار در هفته واکیوم می شوند نسبت به آن هایی که یکبار در ماه واکیوم می شوند, ما احتیاج داریم که مطمئن شویم در طول مطالعه آن سایت ها از لحاظ ماهیتشان یکسان هستند. به علاوه اندازه گیری زمان واقعی توسعه یافته ممکن است نیاز باشد تا تفاوت شرایط ممکن اندازه گیری شود.

پارامترهای مهم در انتخاب یک غبارسنج :

• پارامترهای مهم در انتخاب یک غبارسنج به شرح زیر می باشد:

• تعداد کانال برای ذرات با سایزهای مختلف

• بیشترین ذره قابل شمارش در لیتر

• کوچکترین سایز قابل اندازه گیری

• بزرگترین سایز قابل اندازه گیری

کاربردهای پارتیکل کانتر(غبارسنج):

از پارتیکل کانتر یا غبار سنج جهت سنجش کیفیت هوا و اندازه گیری آلاینده های محیطی در محیط های ایزوله مانند بیمارستان ها ،اتاق عمل،برخی محیطهای آزمایشگاهی و یا صنعتی استفاده می شود.