برای اندازه گیری رطوبت ، میزان بخار آب موجود در هوا که به شکل رطوبت نسبی، رطوبت مطلق و نقطه شبنم بیان می شود مورد بررسی قرار می گیرد.

رطوبت سنج دیجیتال دارای انواع رطوبت سنج دیجیتال رومیزی، رطوبت سنج دیجیتال صنعتی و حرفه ای و رطوبت سنج جامدات می باشد. از طرفی رطوبت سنج دیجیتال به دو صورت رطوبت سنج پراب سرخود و رطوبت سنج پراب جدا تقسیم می شود و از سوی دیگر رطوبت سنج جامدات (نم سنج) نیز به دو دسته ی رطوبت سنج پراب مخرب و رطوبت سنج پراب غیر مخرب  تقسیم می شود.

هوای اتمسفری مخلوطی از گازهای مختلف، بخار آب و آلاینده های متعددی است. صرف نظراز آلاینده ها که از یک محل به محل دیگر بسیار متفاوت است، ترکیب هوای خشک نسبتا ثابت بوده و با توجه به زمان، مکان و ارتفاع، مختصری تغییر می یابد درعمل هوا مخلوطی از هوای خشک و بخار آب است. مقدار بخار آب ممکن است از صفر تا مقدار حداکثری که تابع دما و فشار مخلوط است، تغییر یابد. میزان بخار آب موجود درهوا به عنوان رطوبت (Humidity) شناخته شده است.

در اندازه گیری رطوبت دانستن برخی تعاریف زیر مفید است .

رطوبت نسبی : نسبت بخار آب موجود در حجم معینی از هوا در دمای مشخص t به وزن ماکزیمم بخار آبی که می‌تواند در همین حجم در دمای t داشته باشد را رطوبت نسبی گویند که در هواشناسی و در زندگی روزمره از آن یاد می شود.

رطوبت مطلق :  مقدار بخار آب موجود در واحد حجم از هوا را رطوبت مطلق می‌گویند.  واحد آن گرم بر متر مکعب یا میلی گرم در لیتر است.

نقطه شبنم : اگر دمای هوا به درجه‌ای برسد که در آن هوای مفروض صد در صد از بخار آب اشباع گردد (فشار ثابت)، چنین درجه‌ای به نقطه شبنم موسوم است یا به عبارتی نقطه شبنم دمائی است که در آن بخار آب موجود در هوا چگالش می شود. این پارامتر در صنایع هواشناسی، شیمی و مونتاژ الکترونیکی کاربرد وسیعی دارد.

در انتخاب ابزار دقیق اولین فاکتوری که حائز اهمیت است همان طور که از نامش پیداست دقیق (Accurate)  بودن آن می باشد. واحد اندازه گیری رطوبت برای اجسام مختلف متفاوت است. میزان رطوبت بعضی از اجسام را می توان با % نشان داد و برای بعضی دیگر از مقیاس 0 الی 100 استفاده می کنیم که 100میزان حداکثر رطوبت و 0 میزان حداقل رطوبت است.

تعدادی از دستگاه ها با استفاده از 3 شاخص خشک و مرطوب و خیس کار را برای کاربر بسیار ساده می کنند اما در کل معمولا میزان رطوبت به شکل درصدی از مقادیر خوانده شده یا کل رنج اندازه گیری ابزار به صورت درصد (برحسب %RH) در اطلاعات فنی تجهیز می آیند . وسایلی که رطوبت را اندازه گیری می کنند گاهی عقربه ایی بوده که نمی توان مانوری بر روی ان انجام داد اما در نوع دیجیتالی می توان مقدار دقیق تری از رطوبت و دما  و نقطه شبنم را اندازه گرفت و در صورت کاهش یا افزایش رطوبت دستگاهی را روشن و خاموش نمود.

•  رطوبت سنج دیجیتال رومیزی :

رطوبت سنج دیجیتال رومیزی یا ثابت با قابلیت نصب بر روی دیوار(رطویت سنج دیواری) و یا استفاده به صورت رومیزی (desktop) جهت اندازه گیری رطوبت و دما در یک محیط محصور نظیر آزمایشگاه و یا بیمارستان و دفتر کار یا محیط کاری در صنعت مورد استفاده قرار می گیرند. معمولا این رطوبت سنج ها به سنسورهای سر خود (embedded ) مجهز بوده و قابلیت کالیبره در بعضی از سنسورها  وجود ندارد .

•  رطوبت سنج دیجیتال صنعتی و حرفه ای:

در برخی مدل های صنعتی و حرفه ای رطوبت سنج امکان کالیبره سنسورهای دما و رطوبت دستگاه وجود دارد . هم چنین در برخی مدل های رطوبت سنج امکان ثبت بیشترین و کمترین مقدار و یا تنظیم ست پوینت برای آلارم در نظر گرفته شده است که با توجه به نوع پراب می توان رطوبت سنج های آزمایشگاهی را به دو دسته رطوبت سنج پراب سرخود و رطوبت سنج پراب جدا تقسیم کرد.

•  رطوبت سنج جامدات:

رطوبت سنجی که میزان رطوبت جامداتی هم چون خاک، گچ، چوب، کاغذ و بتون را اندازه گیری می کند رطوبت سنج جامدات و یا نم سنج می گویند. نم سنج ها به دو دسته تقسیم می شوند :

1. رطوبت سنج پراب مخرب (نفوذی) :

رطوبت سنج جامدات با پراب مخرب ، رطوبت اجسام را به وسیله پرابی پین مانند اندازه گیری می کند. بدین صورت که پین ها را مستقیما داخل جسم  فرو (5 میلی متر) می کنند و پس از اندازه گیری به صورت نموداری و یا عددی بر روی دستگاه نمایش داده می شوند .

 
2. رطوبت سنج پراب غیر مخرب (غیر نفوذی ) :

رطوبت سنج جامدات با پراب غیرمخرب به صورت آلتراسونیک عمل اندازه گیری را انجام می دهد.
 

روش های اندازه گیری رطوبت نسبی :

•    اندازه گیری رطوبت به روش مستقیم
•    اندازه گیری رطوبت به روش غیر مستقیم

1- اندازه گیری رطوبت به روش مستقیم :  

در اندازه گیری رطوبت به روش مستقیم از وسایلی استفاده می گردد که بطور مستقیم قادر به اندازه گیری رطوبت نسبی هوا می باشد . از وسایلی استفاده می گردد که نسبت به رطوبت هوا حساسیت زیادی دارند وبا تغییر رطوبت هوا برخی از پارامترهای فیزیکی آن مواد تغییر میکند(مانند طول ،مقاومت ،سطح،....) این وسایل درانواع واقسام مختلفی ساخته شده که ذیلا برخی از آنها شرح داده شده اند
یکی از این رطوبت سنج ها که اصطلاحا به آن هیدروگراف می گویند و کاربرد زیادی در ایستگاه های هوا شناسی دارد .بر اساس اندازه گیری تغییر طول جنس موی خاصی از انسان عمل می کند در این وسیله یک رشته موی انسان را 10الی 100برش طولی داده وتوسط وزنه کوچکی که به اهرمی متصل است درحال کشش قرار می دهند دراثر تغییر رطوبت هوا،طول مو تغییر نموده واین وسیله به عنوان ترموهیدروگراف معرفی شده اند. نوع دیگری از این رطوبت سنج ها دستگاه هایی هستند که بر اساس تغییر مساحت سطح مشخصی از پوست قورباغه (که درحال کشش میباشد) عمل می کند ومشابه دستگاه قبلی است که در صنایع نساجی که اندازه گیری وکنترل رطوبت از اهمیت ویژه ای برخوردار است ، کاربرد زیادی دارد.
ازدیگر وسایل که در این گروه ها جای دارند ترمو هیدرو متردیجیتالی  است.  ترمو هیدرو متردیجیتالی دارای سنسوری است که دراثر تغییر رطوبت هوا جریان الکتریکی ایجاد می نماید  میزان جریان الکتریکی متناسب با میزان رطوبت هوا می باشد، ترمو هیدرو متردیجیتالی در سنجش رطوبت هوا در مقابل دهانه دمنده سیستم های تهویه کاربرد زیادی  دارد همان طور که از نام آن پیداست این وسیله قادر به اندازه گیری رطوبت ودمای هواست.

2- اندازه گیری رطوبت به روش غیر مستقیم : 

دراین روش با اندازه گیری دو پارامتر دمای دماسنج خشک چرخان و دماسنج تر چرخان، مقدار رطوبت نسبی به کمک روابط جداول، خط کش ونمودار سایکرومتری تعیین می شود وخط کش ونمودار بیش ترین کاربرد را دارند. دماسنج خشک و دماسنج تر چرخان، مقدار رطوبت نسبی به کمک روابط، جداول، خط کش و نمودار تعیین می شود. در اندازه گیری دمای خشک و تر چرهان لازم است جریان هوای اجباری با سرعت 2.5 متر ر ثانیه از سطح بخش حساس دما سنج ها عبور داده شود. بدین منظور رطوبت سنج به گونه ای طراحی گردیده است تا دو دماسنج خشک و تر در کنار یکدیگر قرار گرفته و سرعت مورد نظر هوا از سطح مخزن آنها عبور داده شود. رطوبت سنج هایی که بر این اساس عمل می کنند .

 رطوبت سنج چرخان ( whiring hygrometer )

رطوبت سنج آسمن (  assman higromete )

جهت انتخاب دستگاه رطوبت سنج به موارد زیر بایستی توجه داشت :

1. رنج رطوبت سنج
2. نحوه نصب رطوبت سنج
3. امکان کالیبره کردن سنسورهای رطوبت سنج
4. امکان ثبت مقادیر در رطوبت سنج
5. پراب سرخود یا پراب مجزا

کاربرد رطوبت سنج دیجیتالی در صنایع مختلف :

وجود رطوبت سنج در محیط های مختلف آزمایشگاهی و خانگی و مصارف نظیر مرغداری ها و در دستگاه جوجه کشی و گلخانه و در پرورش قارچ از اهمیت به سزایی برخوردار برای مثال در فصل سرما دانستن رطوبت محل زندگی بسیار مهم است و در صورت خشک بود هوا سبب بروز مشکلات تنفسی می گردد هم چنین زیاد بودن رطوبت مشکلات دیگری به همراه خواهد داشت. با رطوبت سنج محیط می توان رطوبت را اندازه گیری و کنترل نمود. اندازه گیری رطوبت محیط و مواد در بسیاری مواقع از جمله انبارها، صنایع غذایی به خصوص در پروسه های صنعتی پر اهمیت می باشد.
همیشه داشتن یک دماسنج و رطوبت سنج قابل اعتماد که اعداد قطعی را به ما نمایش دهد از ابزار اصلی کشاورزی و باغبانی است. بسیاری از شرایط تحت تاثیر این دو عامل یعنی دما و رطوبت تعیین می شود و یک کشاورز یا باغبان باید به داشتن ابزار مطمئن برنامه های پرورشی را انجام دهد. این دماسنج، رطوبت سنج دیجیتال توانایی ثبت و ذخیره بیش ترین حد (ماکزیمم) و کم ترین حد (مینیمم) را دارد. این گزینه به شما توانایی درک وقایع گذشته که معمولا برای شما مهم است را می دهد.
برای شناسایی رطوبت چوب، دیوارها ویا سایرمصالح ساختمانی جهت جلو گیری از خسارات ناشی از رطوبت زیاد ویا مجاورت با آب و رطوبت می توان از رطوبت سنج جامدات استفاده کرد. رطوبت سنج ها در کارخانجات مبلمان سازی و بازسازی، کارخانجات جهت خشک کردن چوب، بازرسی ساختمان و مبارزه با آفات، کنترل رطوبت زغال سنگ جهت محاسبه دقیق وزن و... ازاین دستگاه استفاده کرد.

 کاربرد هیدروترمومتر (دماسنج و رطوبت سنج) در موارد زیر می باشد :
•    آنالیزر محیطی
•    شبیه سازی الکترونیکی
•    کنترل و نظارت بر اماکن و محل نگهداری مواد غذایی
•    محیط های کاری کامپیوتری والکترونیکی
•    کنترل فرایند های گازی در کارخانجات
•    کاربردهای HVAC (تعمیر و نگهداری )
•    گل خانه ها
•    آزمایشگاه های کالیبراسیون