مولتی‌متر دستگاهی است برای مشاهده چندین کمیت الکتریکی از قبیل ولتاژ یا اختلاف پتانسیل و امپراژ یا جریان و مقاومت الکتریکی که می‌توان با آن سلامت قطعات یا مشخصات یک قطعه را ارزیابی کرد.

مولتی‌مترها در دو نوع آنالوگ و دیجیتال وجود دارند نوع دیجیتال آن برای مصارف گوناگونی طراحی می‌شوند.
که به وسیله یک سلکتر مدور بین کمیت‌های الکتریکی می‌تواند بر حسب نیاز گردش نماید برای استفاده از آن لازم است شما با هر کدام از آن کمیت‌ها آشنا باشید که برای هریک یک واحد مشخص اندازه گیری تعیین می‌شود.

 طرز کارمولتی متر:

نام دیگر اهمتر،مولتی متر یا آوومتر می باشد.

وظیفه اهمتر:

اندازه گیری مقدار مقاومت،مقدار ولتاژ متناوب،مقدار ولتاژ مستقیم و مقدار جریان می باشد و به آن اندازه گیر چند حالته یا مولتی متر می گویند.

مولتی متر دیجیتال :

مولتی متر دیجیتال کمیت‌های اندازه گیری شده را به صورت رقم و یا ارقامی‌بر روی صفحه نمایش نشان می‌دهد و معمولاً واحد کمیت اندازه گیری شده را نیز به طریق مناسبی نمایش می‌دهد. در شکل زیر یک نمونه مولتی متر دیجیتالی معمولی قابل حمل نمایش داده شده است.

مولتی متر انبری:

نوع دیگری مولتی متر دیجیتالی نیز وجود دارد که در آن علاوه بر امکانات بیان شده، امبری نیز وجود دارد. توسط این امبر می‌توان بدون نیاز به سری کردن مولتی متر با المان مورد نظر در مدار، جریان گذرنده از آن المان را اندازه گرفت. اگر سیم حامل جریان متصل به المان مورد نظر را بین امبرهای این مولتی متر قرار دهیم، مولتی متر مقدار جریان گذرنده از سیم و در نتیجه مقدار جریان گذرنده از المان مورد نظر را نمایش می‌دهد. بنابراین توسط این مولتی متر به راحتی و خیلی سریع می‌توان مقدار جریان را اندازه گرفت. در شکل زیر تصویری از یک مولتی متر دیجیتالی امبری نمایش داده شده است.

 مولتی متر آنالوگ :

در ظاهر مولتی متر آنالوگ یا عقربه ای معمولا از یک صفحه با تعدادی خطوط مدرج، یک عقربه که می‌تواند روی خطوط مدرج حرکت کند، یک سلکتور، تعدادی ترمینال، یک پتانسیومتر تنظیم صفر و دوسیم رابط تشکیل می‌شود.

طریقه کار قسمت اهم و طرز اندازه گیری مقاومت در اهمتر عقربه ای :

ابتدا کلید سلکتور اهمتر را روی R*1 گذاشته و دو فیش اهمتر را به هم اتصال می دهیم، عقربه باید حرکت کند و روی صفر بایستد در غیر این صورت پیچ تنظیم صفر اهمتر باید تنظیم شود. اگر تنظیم نشد،  باطری قلمی ۱٫۵ ولتی داخل اهمتر ضعیف است. (باطری ۹ ولت کتابی مربوط به قسمت R*10K است) یا اهمتر خراب است سپس دو فیش اهمتر را به دو سر مقاومت می زنیم البته دقت شود که هر دو دست به فیش های اهمتر تماس نداشته باشد. اگر عقربه حرکت نکند کلید را روی R*10 و یا R*100 و یا R*1k قرار می دهیم.

به طور مثال اگر کلید روی R*100 باشد و عقربه روی خط مدرج شده روی عدد ۵۰ ایستاد می گوییم مقدار مقاومت برابر است با (۱۰۰*۵۰=۵۰۰۰) یعنی ۵۰۰۰ اهم می باشد.اگر کلید را روی R*1K قرار دهیم و عقربه روی ۵ بایستد که مقدار مقاومت باز هم برابر است با :

۵*۱K=5K

دقت شود هر بار که کلید را روی R*1 یا R*10 یا …قرار می دهیم باید تنظیم صفر مجددا صورت گیرد.

طریقه کار قسمت AC:

برای اندازه گیری ولتاژ AC(مانند برق شهر) کلید انتخاب کننده (سلکتور) را در قسمت AC-Vباید قرار داد (برق ACقطب مثبت و منفی ندارد و فیش ها را از هر طرف بزنیم فرقی نمی کند)

اگر کلید را روی درجه ۱۰ قرار دهیم مقدار ولتاژ را روی خط مدرج بین صفر تا ۱۰ باید بخوانیم، اگر کلید را روی درجه ۵۰ قرار دهیم، مقدار ولتاژ را روی خط مدرج بین صفر تا ۵۰ باید بخوانیم و اگر کلید سلکتور را روی درجه ۲۵۰ قرار دهیم،مقدار ولتاژ را روی خط مدرج ۰ تا ۲۵۰ باید بخوانیم و اگر کلید سلکتوری را روی درجه ۵۰۰ قرار دهیم چون خط مدرج ۵۰۰ وجود ندارد، مقدار ولتاژ را روی خط ۰ تا ۵۰ می خوانیم و آن را در ۱۰ ضرب می کنیم و اگر کلید را روی ۱ قرار دهیم مقدار ولتاژ را روی خط ۰ تا ۱۰ خوانده و بر ۱۰ تقسیم می کنیم.

طریقه کار قسمت ولتاژ DC :

برای اندازه گیری ولتاژ DC(مانند برق باطری یا آداپتور) کلید سلکتور را باید در قسمت DC-V قرار داد. برق DC دارای قطب + و – است و باید فیش سیاه را به منفی و فیش قرمز را به مثبت بزنیم در غیر اینصورت عقربه در جهت مخالف حرکت می کند. برای خواندن ولتاژ DC مانند ولتاژ AC عمل می شود، یعنی اگر کلید روی ۱۰ باشد مقدار ولتاژ روی خط مدرج بین صفر تا ۱۰ و اگر روی ۵۰ باشد روی خط مدرج صفر تا ۵۰ و اگر روی ۲۵۰ باشد روی خط مدرج صفر تا ۲۵۰ خوانده می شود.

برای اندازه گیری جریان DC بایستی مولتی متری که کلید آن روی DC-mA است، به طور سری در مدار قرار گیرد و مقدار جریان روی همان خطوط مدرج بین ۰ تا ۱۰ یا ۰ تا ۵۰ و یا ۰ تا ۲۵۰ خوانده شود.

دکمه فشاری قرمز روی بعضی اهمترها برای تست باطری اهمتر است اگر فشار دادیم و عقربه تا نیمه حرکت کرد باطری سالم است.

کلید دو حالته در بعضی اهمترها (+ -) برای این است که اگر در موقع ولتاژگیری عقربه در جهت مخالف حرکت شود به جای تعویض فیش ها کلید را در حالت دیگر قرار داده ولتاژ را بخوانیم.

برای اندازه گیری ولتاژ باطری ها کلید سلکتور در قسمت ولتاژ روی درجه ۱۰ قرار دارد بنابراین مقدار را روی خط مدرج بین صفر تا ۱۰ باید بخوانیم که در این صورت مشاهده می کنیم، عقربه بین ۴ تا ۶ قرار گرفته است و حدود  V 4.5 ولت را نشان می دهد.هم چنین در شکل زیر طریق ولتاژگیری برق شهر نشان داده شده است.

طرز کار اهمتر دیجیتال:

الف-طریقه اندازه گیری مقاومت:

کلید سلکتور اهمتر را روی قسمت Ω قرار می دهیم در این قسمت، علامت های ((۲۰۰ و ۲kو ۲۰kو ۲۰۰kو ۲Mو ۲۰M)) نوشته شده است که قسمت ●))) مربوط به تست دیود، تست ترانزیستور و تست قطع و وصل بودن می باشد (بیزر یا بوق).

هنگامی که کلید اهمتر را روی عدد ۲۰۰ قرار می دهیم، یعنی اهمتر در این حالت قابلیت اندازه گیری مقاومت های بین صفر تا ۲۰۰ اهم را دارا می باشد و هنگامی که کلید را روی ۲K قرار می دهیم، یعنی اهمتر قابلیت اندازه گیری مقاومت های بین صفر تا ۲ کیلو اهم را دارا می باشد و … ضمنا در این حالت فیش سیاه اهمتر را در محل COM و فیش قرمز اهمتر را در محلی که با V/F/Ω مشخص شده قرار می دهیم و مقدار مقاومت را بر روی صفحه می خوانیم. هرگاه اهمتر قادر به خواندن مقدار مقاومت نباشد عدد ۱ ظاهر می شود که باید کلید را تغییر داد و هرگاه اهمتر در همه حالت عدد ۱ را نشان دهد معرف خرابی مقاومت است.

طریقه تست دیود و ترانزیستور با اهمتر دیجیتال:

برای تست دیودها و ترانزیستورها، کلید اهمتر را روی قسمت… قرار می دهیم و فیش سیاه اهمتر را در نقطه COM و فیش قرمز را در نقطه V/F/Ω قرار داده و دیود و ترانزیستور را تست می کنیم.

طریقه اندازه گیری ولتاژ مستقیم (باطری=DC):

کلید سلکتور را روی محدوده ولتاژ DC که با علامت _ مشخص شده قرار می دهیم. در این محدوده شماره های مختلفی دیده می شود. چنان چه کلید را روی رنج ۲۰۰m قرار دهیم، مفهومش این است که اهمتر در این حالت قادر است ولتاژهای بین صفر تا ۲۰۰ میلی وات را اندازه گیری کند. چنان چه کلید سلکتور را روی عدد ۲V قرار دهیم مفهومش این است که اهمتر در اینحالت قادر است ولتاژهای بین صفر تا ۲ ولت را اندازه گیری کند و به همین نحو… در این حالت نیز فیش سیاه در محل COM و فیش قرمز در محل V/F/Ω نصب می شود. ضمنا به علت اینکه بایستی فیش مثبت و منفی را درست وصل کنیم، در صورت برعکس زدن فیش ها مقدار ولتاژ با علامت منفی روی صفحه ظاهر می شود. 

طریقه اندازه گیری ولتاژ متناوب(AC):

کلید سلکتور اهمتر را روی محدوده ولتاژ AC که با علامت ~ مشخص شده قرار می دهیم.در این محدوده شماره های مختلفی دیده میشود.چنانچه کلید را روی رنج ۲V قرار دهیم،یعنی در این حالت اهمتر قادر است ولتاژهای بین صفر تا ۲ ولت متناوب را اندازه گیری کند و اگر کلید را روی ۲۰V قرار دهیم یعنی اهمتر ولتاژهای بین صفر تا ۲۰ ولت را می تواند اندازه گیری نماید.در این حالت فیش سیاه را در محل COM و فیش قرمز را در محل V/F/Ω قرار داده و فیش ها را از هر طرف به محل ولتاژ وصل کنیم فرقی نمی کند چون ولتاژ متناوب قطب منفی و مثبت ندارد.

طریقه اندازه گیری جریان DC:

کلید سلکتور را روی قسمت DC-mA قرار داده و فیش سیاه را در محل COM و فیش قرمز را در محل mA (برای جریان کم) و یا ۲۰A (برای جریان زیاد) قرار داده و آنگاه برای اندازه گیری جریان، فیش اهمتر را در مدار مربوطه به صورت سری قرار می دهیم.

طریقه اندازه گیری مقدار ظرفیت خازن:

پایه های خازن را پس از خالی خازن،در محلی که با CX در قسمت بالای اهمتر مشخص شده است قرار داده و کلید سلکتور را در قسمت CX، بر روی یکی از شماره ها قرار می دهیم. به طور مثال وقتی کلید سلکتور را روی رنج ۲۰n قرار می دهیم یعنی اهمتر قادر است ظرفیت خازن هایی که بین صفر تا ۲۰ نانوفاراد است را اندازه گیری نماید.

طرز کار تستر ترانزیستور در اهمتر دیجیتال:

ابتدا مشخص می کنیم که ترانزیستور PNP(مثبت) است و یا NPN(منفی) و سپس پایه های Bو Eو C آن را مشخص می کنیم.

سپس ترانزیستور مورد تست را در محل مربوطه قرار داده و کلید سلکتور را روی hFE قرار می دهیم و آنگاه مقدار hFE ترانزیستور بر روی صفحه اهمتر ظاهر می شود که با مقایسه کردن آن با مقدار hFE که در جلوی شماره آن ترانزیستور،در کتاب مشابهات ترانزیستورها نوشته شده است، می توان پی برد که ترانزیستور سالم است یا خراب.

طریقه اندازه گیری مقدار فرکانس با اهمتر دیجیتال :

کلید سلکتور اهمتر را روی قسمت فرکانس (۲۰KHZ) قرار داده و فیش سیاه را به محل COM و فیش قرمز را در محل V/F/Ω قرار می دهیم و آنگاه مقدار فرکانس را اندازه می گیریم.

طریقه اندازه گیری مقدار حرارت با اهمتر دیجیتال :

قطعه حساس به حرارت را که به دو فیش وصل است و در جعبه اهمتر قرار دارد به محلی که در قسمت بالای اهمتر قرار دارد و با علامت – و + مشخص شده قرار داده و آنگاه اگر قطعه فوق را به محل دما نزدیک کنیم مقدار حرارت بر روی صفحه اهمتر ظاهر می شود.

کلید Hold در اهم متر دیجیتال چیست؟

در بعضی اهمترهای دیجیتال، مقدار کم و زیاد شده و متناوبا تغییر کند که برای ثابت دیده شدن عدد، می توان کلید Hold را فشار داد.

تست قطعات خارج مدار با اهمتر

۱-تست فیوز

دو سر اهمتر را که روی رنج ضربدر یک است به دو سر فیوز زده، اگر عقربه روی صفر ایستاد فیوز سالم است.

۲-تست کلید

از هر سه پایه مجاور،در یک حالت دو پایه باید به هم راه دهد و دو پایه به هم راه ندهد و در حالت دیگر برعکس این حالت باید نشان دهد.

۳-تست گوشی و بلندگو

دو سر باطری را به سر گوشی زده اگر صدای خش خش شنیده شد گوشی و یا بلندگو سالم است.

۴-تست میکروفون

دو سر اهم را که روی رنج ضربدر یک کیلو وات است به دو سر میکروفون زده اگر عقربه، اهمی نشان داد سالم است.

۵-تست فیش

از سه پایه فیش، در یک حالت بایستی دو پایه بهم صفر نشان دهد و وقتی گوشی داخل است این دو پایه بی نهایت نشان دهد.

۶-تست مقاومت

دو سر اهمتر را به دو سر مقاومت زده و مقدار اهم مقاومت اندازه گیری شود، دقت شود که دو دست به قسمت فلزی اهمتر تماس نداشته باشد و ابتدا اهمتر را روی رنج ضربدر یک بعد روی ضربدر ۱۰ و بعد روی ضربدر یک کیلو و بعد روی ضربدر ۱۰ کیلو قرار می دهیم اگر روی هیچ کدام عقربه حرکت نکرد مقاومت سوخته است.

۷-تست ولوم و پتانسومتر

دو سر اهمتر را که روی رنج ضربدر یک است به سر اول و وسط ولوم یا پتانسیومتر زده و پیچ آنرا چرخانده،اگر عقربه اهمتر نیز تغییر نمود، ولوم یا پتانسیومتر سالم است.

۸- تست تریستور یا مقاومت حرارتی NTC

دو فیش اهمتر را که روی رنج ضربدر یک است به دو پایه مقاومت حرارتی زده،نوک هویه داغ را به پایه آن نزدیک نموده، عقربه باید به طرف صفر نزدیک شود.

۹-تست مقاومت حرارتی PTC :

دو سر اهمتر را که روی رنج ضربدر یک است به دو پایه مقاومت حرارتی زده، سپس نوک هویه داغ را به پایه آن نزدیک نوده، عقربه باید از صفر دور شود.

۱۰-تست خازن بدون قطب :

دو سر اهمتر را که روی رنج ضربدر یک کیلو است به دو سر خازن زده اگر عقربه حرکت نکرد و روی بی نهایت ماند یا کمی حرکت کرد و برگشت خازن سالم است.

۱۱-تست خازن الکترولیتی ( با قطب مثبت و منفی):

دو سر اهمتر را که روی رنج ضربدر ۱۰۰ است به دو سر خازن زده، اگر عقربه اهمتر رفت و برگشت نمود خازن سالم است، اگر عقربه روی صفر ایستاد خازن اتصال کوتاه شده و اگر عقربه در برگشت روی صفر نیامد نشتی دارد.

۱۲-تست خازن متغیر (واریابل و تریمر):

دو سر اهمتر را به دو پایه،دو پایه کنار هم واریابل زده، و دسته واریابل را چرخانده اگر عقربه هیچ حرکتی نشان نداد و روی بی نهایت ماند سالم است.

۱۳-تست سیم پیچ :

دوسر اهمتر را که روی رنچ ضربدر یک است به دو سر سیم پیچ زده،اگر عقربه حرکت نمود و نزدیک صفر ایستاد،سیم پیچ سالم است.

۱۴-تست ترانس،چوک،IF :

اهمتر روی رنج ضربدر یک باشد، پایه های طرف اولیه بایستی به یکدیگر اهمی کم نشان دهد و پایه های طرف ثانویه نیز باید اهم کم نشان دهد ( در ترانس های صوتی که یکطرف چهار سر وجود دارد،بایستی دو به دو بهم راه دهد )

۱۵-تست دیودها :

در هنگام تست دیودها، اهمتر روی رنج ضربدر یک قرار دهید و به دو سر دیود زده اگر دیود سالم باشد باید از یک طرف عقربه اهمتر حرکت نموده و اهمی کم نشان دهد و از طرف دیگر عقربه اهمتر حرکت نکند.

تشخیص جنس دیود ها :

در هنگام تست دیود از طرفی که عقربه حرکت می کند، چنان چه تا ۳۰ اهم دیود شد. جنس آن ژرمانیوم بوده و اگر بیشتر شد جنس آن سیلیکون می باشد.

تشخیص جنس دیودها با ولتاژگیری:

اگر دو سر ولتمتر به دو سر دیود زده شود (مدار روشن)، اگر حدود ۰٫۲ ولت دیده شد جنس آن ژرمانیوم و اگر حدود ۰٫۶ ولت شد سیلیکون است.

۱۶-تست دیود ۳ سر :

اهمتر روی رنج ضربدر یک باشد پایه وسط به دو پایه دیگر از یک طرف اهمی نشان دهد و از یک طرف عقربه هیچ حرکت نکند.

۱۷-تست دیود چهار سر (پل دیود):

پایه های متناوب با پایه های مثبت (+) یا منفی (-) یایستی از یک طرف اهمی نشان دهد و از طرف دیگر عقربه هیچ حرکتی نکند.

تشخیص آند و کاتد دیود :

اگر اهمتر نوع ژاپنی بود (مثل اکثر اهمترهای موجود در بازار)، دو سر امتر را از طرفی به پایه های دیود وصل می کنیم که عقربه حرکت نموده و اهمی نشان دهد، فیش سیاه به هر پایه وصل است آند و فیش قرمز به هر پایه وصل باشد کاتد است.

تست ترسیتور و تریاک

چون بعضی از تریستورها و تریاکها برای تحریک گیت جریان زیادی را لازم دارند بنابراین همیشه با اهمتر نمی توان همه تریستورها و تریاک ها را تست نمود و به روش زیر بهتر است:

یک باطری ۹ ولتی انتخاب نموده، ولتاژ مثبت را به آند زده و ولتاژ منفی را به یک لامپ کوچک ۳ ولتی داده و سر دیگر لامپ را به کاتد وصل نمایید در اینحالت باید لامپ خاموش باشد. سپس پایه گیت را به کمک سیمی یک لحظه به آند وصل می کنیم، لامپ باید روشن شود، اگر گیت منفی باشد گیت را به کاتد وصل می کنیم.

سپس سیمی که گیت را به آند اتصال داده جدا می کنیم که لامپ همچنان باید روشن بماند.

نکته:

در تریستورها و ترایاک هایی که گیت آنها نیاز به جریان کمی برای تحریک دارد، فیش قرمز را به کاتد و سیاه را به آند زده، عقربه اهمتر که روی رنج ضربدر یک است نباید حرکتی کند سپس آند را به گیت اتصال داده و بر می داریم عقربه باید اهم نشان دهد و همان جا بماند که در اینصورت سالم است.

تست آی سی

تست آی سی با اهمتر “دقیقا” تست نمی شود، ولی چند روش تجربی وجود دارد، یک روش این است که آن پایه از آی سی که بیشترین ولتاژ به آن می رسد (پایه تغذیه) به آن پایهاز آی سی که به شاسی می رود ( یا به بدنه فلزی آی سی ) از دو طرف هیچ اهمی نباید نشان دهد.

تست لامپهای الکترونی

اولا بایستی روی بدنه شیشه ای لامپ از داخل گرد سیاه و یا سفید نگرفته باشد و ثانیا دو پایه فیلامان به همدیگر راه دهد (اهمی نشان دهد) که دو پایه فیلامان در لامپ ۷ پایه،پایه های ۳و ۴ بوده، در لامپ ۸ پایه، پایه های ۱و ۸ بوده در لامپ ۹ پایه، پایه های ۴و۵ بوده، در لامپ ۱۰ پایه، پایه های ۵و۶ بوده، در لامپ ۱۲ پایه،پایه های ۱و۱۲(یا ۱و۶) می باشد.

تست فیوز روی مدار

دو سر اهمتر را که روی رنج ضربدر یک است به دو سر فیوز می زنیم اگر صفر نشان داده سالم است (بهتر است فیوز در خارج مدار تست شود)

تست مقاومت روی مدار

دو سر اهمتر را به دو سر مقاومت در حالیکه دستگاه خاموش است می زنیم چنانچه مقدار دیده شده با رنگ مقاومت مطابقت داشت مقاومت سالم است ولی تست مقاومت به وسیله اهمتر روی مدار دقیق نیست و باید حداقل یک پایه آن از مدار خارج شود، می توان اهمتر را روی قسمت ولتاژ مستقیم قرار داد و یک فیش را به شاسی و فیش دیگر را به دو طرف مقاومت وصل نمود، چنان چه یک طرف ولتاژ دیده شد و طرف دیگر ولتاژ، نبود احتمالا مقاومت سوخته است ( البته ممکن است مقاومتی پر اهم باشد و یا مقاومتی باشد که یک سرش به شاسی رفته باشد که در این صورت، یکسر مقاومت ولتاژ است و سر دیگر ولتاژ نیست.

تست خازن روی مدار

تست خازن با اهمتر،حداقل باید یک پایه خازن را خارج نموده و دو سر اهمتر را به دو سر خازن وصل نموده به طور کلی در مورد خازن های الکترولیتی عقربه اهمتر باید رفت و برگشت کند و در بقیه خازن ها در صورت سالمی عقربه اصلا نباید حرکت کند.

تست خازن متغیر (واریابل) روی مدار

واریابل روی مدار تست نمی شود و بایستی پایه های آنرا در لحیم آزاد نمود و اهمتر را به دو پایه، دو پایه آن وصل نمود اگر عقربه حرکت نکند سالم است، معمولا به این روش نمی شود واریابل را دقیق تست نمود و از روی عیبهای دستگاه(به عنوان مثال رادیو) می توان به خرابی واریابل پی برد مثلا رادیویی که در هنگام چرخاندن واریابل سوت می کشد و یا خش خش ایجاد می کند و یا در قسمتی از صفحه، ایستگاهی را نمی گیرد و یا ایستگاهه را مخلوط می کند و یا فقط یک ایستگاه را می گیرد واریابلش خراب است.

تست خازن متغیر (واریابل) به طریقه ولتاژ گیری

اگر ولتاژ بیس ترانزیستور مخلوط کننده با تغییر واریابل، تغییر نمود واریابل سالم است

نشتی خازنها

معمولا در بین خازن ها، خازن الکترولیتی بیشتر خراب می شود و نشتی پیدا می کند یعنی باید یک حالت اتصالی کمی بین دو صفحه فلزی خازن از طریق عایق دو صفحه ایجاد می شود و برای اینکه دقیقا متوجه شویم خازن نشتی دارد، یا نه بایستی از دستگاه خازن سنج استفاده کنیم.

کدام خازنها بیشتر نشتی دار می شوند؟

معمولا در دستگاه های صوتی یا خازن صافی تغذیه نشتی دار می شود و باعث بریده بریده دار شدن صدا می شود و یا در پخش های اتوموبیل خازن های الکترولیتی بین طبقات پری آمپلی فایر و در رادیوها خازن الکترولیتی سر راه بلندگو زیاد نشتی دار می شود و باعث پخش شدن صدا به صورت تو دماغی می شود، که برای پیدا کردن خازن خراب می توان پخش را روشن نموده یک خازن شیمیایی برابر با خازن های مدار انتخاب نموده و از پشت مدار به دو سر تک تک خازن ها موازی نمود. چنان چه در یک حالت عیب بر طرف شد همان خازن خراب است، در تلویزیونها بیشتر خازن صافی منبع تغذیه و خازن های طبقه افقی (خازن بوست) و خازن واقع در مسیر تغذیه خروجی ویدیو نشتی دار می شود.

علائم نشتی دار بودن خازن ها چیست؟

معمولا اگر دستگاه برای مدتی روشن باشد، خازن داغ می شود یا باد می کند یا پلاستیک قسمت پایین خازن حالت نرمی خود را از دست داده و خشک شده است.

تست سیم پیچ روی مدار

دو سر اهمتر را که روی رنج ضربدر یک است به دو سر سیم پیچ می زنیم اگر حدود صفر اهم دیده شد سیم پیچ سالم است (بهتر است یک پایه سیم پیچ از مدار خارج شود)

تست IF ، بوبین،چوک و ترانس روی مدار

اهمتر روی ضربدر یک باشد و دستگاه خاموش، پایه های طرف اولیه و ثانویه به هم صفر نشان ندهد( در ترانس نیز هیچ کدام از پایه ها،نبایستی با بدنه فلزی ترانس صفر نشان دهد، صمنا پایه های طرف اولیه به هم و ثانویه به هم اهم کمی نشان دهد)

تست دیود روی مدار

اهمتر را روی رنج ضربدر یک قرار داده و از دو طرف به دو سر دیود می زنیم اگر اهم دیده شده از دو طرف برابر بود (یعنی از دو طرف عقربه حرکت نکرد،یا از دو طرف مساوی حرکت کرد) دیود سوخته و اگر اهم دیده شده از یک طرف بیشتر و از طرف دیگر کمتر بود دیود سالم است.

 تست تریستور روی مدار

ولتاژ بین آند و کاتد حدود یک ولت و ولتاژ بین گیت و کاتد حدود ۰٫۷ ولت باید باشد.

تست ترانزیستور روی مدار

اهمتر روی رنج ضربدر یک باشد و دستگاه خاموش، پایه بیس با امیتر و پایه بیس با کلکتور مانند دو دیود در نظر گرفته شود و همان طوری که در مورد تست دیود در روی مدار قبلا گفته شد عمل شود یعنی مقدار اهم بیس با دو پایه امیتر کلکتور از دو طرف اگر برابر باشد ترانزیستور خراب است و اگر پایه بیس با دو پایه امیتر و کلکتور از یک طرف اهمی نشان نداد سالم است و اگر پایه بیس با دو پایه امیتر و کلکتور از یک طرف اهم بیشتر و از یک طرف اهم کمتر نشان داد باز هم ترانزیستور سالم است.

در مورد ترانزیستور نوع FET، پایه گیت (G) به جای پایه بیس و درین به جای کلکتور و سورس به جای امیتر در نظر گرفته شود و در مورد ترانزیستور نوع UJT پایه امیتر درز حکم پایه بیس و B2 به جای کلکتور و B1 به جای امیتر در نظر گرفته شود.

تست آی سی روی مدار

آن پایه ای که بیشترین ولتاژ را دارد در لحیم آزاد می کنیم، اهمتر روی رنج ضربدر یک باشد یک سر اهمتر را به پایه زده و سر دیگر اهمتر را به بدنه فلزی آی سی و یا به آن پایه که به شاسی رفته می زنیم چنان چه صفر دیده شد آی سی از داخل اتصالی نموده است، البته آی سی به نوع های دیگر نیز خراب می شود که با اهمتر مشخص نمی شود و باید ولتاژگیری نمود.