اینورتر(Inverter) یا مبدل برق دستگاه الکترونیکی است که جریان مستقیم (DC) را به جریان متناوب (AC) تبدیل می کند. جریان AC تبدیل شده می توانند بر اساس نیاز در هر ولتاژ و فرکانسی باشد که بوسیله ترانسفورماتورهای مناسب و مدارها کنترل می شود.

 اینورترها قطعات متحرک ندارند و در طیف گسترده ای از ابزارهای کاربردی استفاده می شوند، از منبع تغذیه کامپیوتر گرفته تا ابزار بزرگ حمل و نقل . اینورترها معمولا برای تامین جریان AC از منابع DC مانند پانل های خورشیدی یا باتری مورد استفاده قرار می گیرند.

اینورتر نوسان ساز الکترونیکی قدرت بالا است. دلیل این نام گذاری آن است که این دستگاه عمل عکس مبدل برق AC به DC متداول را انجام می دهد. درواقع اینورتر یا درایو AC به دستگاهی گفته می شود كه به كمك آن می توان سرعت یك موتور AC سه فاز را كنترل كرد بدون آنكه قدرت و گشتاور موتور كاهش یابد. اینورترها در ظرفیت های مختلف ساخته می شوند مثلاً برای یك موتور با توان 20 اسب بخار باید از اینورتر 20 HP استفاده كرد.

از نظر ورودی اینورترها به دو دسته تك فاز و سه فاز تقسیم می گردند. البته خروجی همه آن ها سه فاز است. برای اینورترهای با توان بالای 3 اسب فقط از ورودی سه فاز استفاده می گردد.

برخی از اینورترهای با توان پایین دارای هشداری مبنی بر عدم استفاده از آن ها برای روشن کردن لامپ های فلورسنت معمولی هستند. دلیل این هشدار این است که خازن تصحیح توان به صورت موازی با لامپ وصل شده است. با برداشتن خازن مشکل رفع خواهد شد.

ویژگی های اینورتر:

كاهش انرژی مصرفی و لذا كاهش هزینه برق، كاهش جریان راه اندازی و در نتیجه طولانی شدن عمر موتور، امكان تغییر سرعت موتور، امكان تغییر جهت حركت موتور، داشتن حفاظت در برابر اضافه بار، امكان كار موتور در شرایطی كه ولتاژ ورودی متغیر است، امكان كنترل از راه دور، ایجاد سرعت بیشتر از سرعت نامی موتور، برنامه ریزی كردن حركت.

اینورتر به صورت هوشمند میزان بار وارده به موتور را تشخیص داده و متناسب با همان بار، به موتور جریان می دهد و این جریان در بسیاری از مواقع از جریان نامی موتور كمتر است. در واقع اینورتر دستگاهی الكترونیكی است كه بوسیله آن می توان سرعت موتورهای سه فاز را تغییر داد.

دیگر كاربردها و مزایای اینورتر عبارتند از:

• تنظیم كننده سرعت موتور (كنترل دور)
• تغییر دهنده جهت دور به راحتی و بدون نیاز به كنتاكتور
• روشن و خاموش نمودن موتور بدون نیاز به قطع و وصل برق اصلی
• كاهش ضربه های مكانیكی و در نتیجه افزایش طول عمر مفید قسمت مكانیكی
• حفاظت موتور در مقابل افزایش ولتاژ و جلوگیری از آسیب دیدن موتور
• راه اندازی نرم موتور بدون هیچ گونه ضربه به قسمت های مكانیكی مثل كوپلینگ ها، گیر بكس ها، تسمه ها، زنجیرها و ... و در نتیجه افزایش طول عمر مفید موتور و سایر قسمت های مكانیكی را به دنبال خواهد داشت.
• حفاظت موتور در برابر اضافه بار؛ در این حالت چنان چه بار موتور از مقدار معمول مجاز بیشتر شود، اینورتر موتور را خاموش می نماید و به كاربر پیام اضافه بار نشان می دهد.
• جلوگیری از گرم كردن و در نهایت سوختن موتور در كابرد هایی كه موتور به طور مداوم چپگرد و راستگرد و یا خاموش می شود.
• امكان استفاده از برق تكفاز 220 ولت به جای سه فاز 380 ولت برای راه اندازی موتور سه فاز حداكثر با توان 3HP ( 2.2kw ). به این معنا كه می توان با برق خانگی یك موتور سه فاز را كاملا به صورت عادی راه اندازی نمود.

در بسیاری از كاربر دها انرژی زیادی برای راه اندازی لازم است، بنابراین موتور انتخاب شده را با توان بالاتری انتخاب می كنندکه باعث افزایش جریان در حین کار می شود. در این شرایط چنانجه از اینورتر استفاده شود، اینورتر به صورت كاملا اتوماتیك این جریان را در حین راه اندازی به مقدار لازم افزایش و در حین كار به مقدار لازم كاهش می دهد، بنابراین به طور كلی هزینه برق مصرفی كاهش چشم گیری خواهد داشت. در بسیاری از كاربردها به هنگام راه اندازی،‌ موتور جریان بسیار بالا تا حدود 6 برابر جریان دائمی موتور از شبكه می كشد. این مسأله موجب كاهش ولتاژ شبكه و ایجاد صدماتی به تاسیسات برق رسانی و سایر دستگاه ها می گردد. در صورت استفاده از اینورتر،این اضافه جریان بسیار اندك خواهد شد( حداكثر 0.2 برابر ) به عنوان مثال اگر یك موتور با جریان نامی 10آمپر كار كند در هنگام راه اندازی این جریان به 60آمپر می رسد و در صورت استفاده از اینورتر این جریان حداكثر به 12آمپر می رسد. كاهش جریان موتور به صورت اتوماتیك در هنگامی كه بار موتور كم می شود، به غیر از كاهش هزینه برق مصرفی موجب افزایش طول عمر مفید موتور خواهد شد.

قابلیت داشتن دورهای مختلف به صورت حافظه ای و در واقع تبدیل یك موتور یك دور به یك موتور چند دور با سرعت های دلخواه که امكان ایجاد فشار ثابت در كاربرد پمپ ها را از طریق تغییر دور موتور فراهم می کند. به عنوان مثال فشار آب یك مخزن را ثابت نگه می دارد بنابراین در هنگام مصرف آب دور موتور به صورت خودكار زیاد می شود و در هنگامی كه آب مصرف نمی گردد دور موتور به صورت خودكار كاهش می یابد. بنابراین دور موتور با مقدار مصرف تغییر می نماید بنابراین آب با فشار ثابت به تمام نقاط می رسد.

استفاده از آن ها برای كنترل دور موتورها مزایای زیادی دارد كه مهم ترین آنها عبارتند از:

1- عدم نیاز به دستگاههای كنترل دبی مكانیكی

2- ذخیره انرژی تا 50%

 3- نبودن شوك راه اندازی

4- افزایش عمر مفید قطعات مكانیكی

از اینورترها در سه ناحیه استفاده می گردد:

1- فعالیتهای گشتاور ثابت مثل میكسرها , اكسترودرها , نوارهای نقاله و . . .

2- فعالیتهای توان ثابت مثل كشش و دستگاههای ماشینی.

3- فعالیتهای گشتاور متغیر مثل فن و پمپ.

در پمپ ها و فن ها میزان دبی با سرعت موتور متناسب است. اما توان مصرفی با مكعب سرعت تناسب دارد. مثلاً اگر دور موتور به میزان 50% كاهش یابد آنگاه توان مصرفی لازم 12.5% خواهد بود و این به مفهوم 87.5% صرفه جویی در انرژی است.